باوجود اینکه تولید نخستین باتری‌ها در دنیا را به ایرانیان و به طور خاص به کشف باتری تاریخی مشهور به «باتری اشکانی» یا «باتری بغداد» ارتباط می‌دهند؛ اما همانطور که در مطلب تاریخچه خودروسازی در ایران مطالعه کردید، تولید باتری در ایران در ابتدا با هدف تامین نیاز باتریهای قوه انجام شد و سپس تولید باتری با هدف تامین نیازهای نظامی توسط شرکت باتری نیرو (با نام فعلی توسعه منابع انرژی توان یا صبا باتری) ادامه پیدا کرد.
ساختار باتری اشکانی
پیل پارتیانی یا باتری بغداد با قدمت بیش از ۲۰۰۰ سال در منطقه خوچوت شهر بغداد کشف شده که در آن زمان جزو ایران باستان به حساب می‌آمد. به طور کلی این شئ کوزه‌ای مانند با برش عرضی از سه قطعه لوله فلزی داخلی، مایع بین فلزی و لوله مسی تقسیم شده است. برای تولید جریانی در حدود یک و نیم ولت به وسیله این کوزه لازم است که مایع اسیدی همچون سرکه، آبلیمو یا آب انگور در داخل این کوزه بدون سر ریخته شود. به طور حتم وقتی بخش قیر یا آسفالت مانند بین فلز مس و مایع خارجی حائل شده و همچنین به دلیل عدم ارتباط بین میله فلزی و قطعه مسی، کاربرد این شی حداقل به باتریهای امروزی نزدیک بوده است. می‌توان حتی کاربرد آبکاری طلا، تمیزکردن اشیا یا حتی تخفیف دردها را برای این قطعه متصور شد، اما هرچه هست با کشف این قطعه ایرانیان را می‌توان تولیدکنندگان نخستین باتری در دنیا دانست. اما در دوران مدرن تولید باتریهای که با علم توسعه داده شده توسط تئوری‌های جیمز وات ساخته می‌شد، در ابتدا محمدتقی برخوردار به عنوان یک تاجر پسته اقدام به واردات باتریهای برند رای‌او‌واک «Ray-o-vac» آمریکایی کرد که تولید آنها در شیکاگو آمریکا در سال ۱۹۰۶ توسط جیمز بون رمزی اهل فرانسه آغاز شده بود. این شرکت در ابتدا اقدام به تولید باتریهای ۶ اینچی برای رادیوها می‌کرد، اما با افزایش کاربرد چراغ قوه به سمت تولید باتریهای قلمی سایز D (با سابقه ساخت ۱۲۳ ساله) کرد که به عنوان نخستین باتریهای چراغ قوه شناخته می‌شدند. محمدتقی برخوردار پس از چند سال واردات باتریهای سایز D برند رای‌او‌واک، اقدام به احداث کارخانه‌ای براساس همین باتری‌ها کرد که قوه پارس نام داشت. اگرچه شرکت‌های دیگری تا پیش از انقلاب اقدام به تولید باتریهای قلمی به عنوان رقیب پارس کردند، اما تولید نخستین باتریهای سرب اسیدی باتوجه به نیازهای نظامی کشور شکل گرفت.
آغاز فعالیت باتری‌سازی نیرو
شرکت باتری‌سازی نیرو با اهداف نظامی فعالیت خود را آغاز کرد اما در ادامه همین شرکت وارد تامین نیاز مصرف کننده و تولید باتری برای بازار شد. این مجموعه طی چندین سال تنها تامین‌کننده نیاز داخلی کشور بود و حتی پیش از ورود بازیگران جدید در این صنعت اقدام به تاسیس آزمایشگاه بررسی کیفی باتری کرد. تاسیس همین آزمایشگاه باعث شد تا امکان حضور شرکت‌های ثانویه برای تولید باتری در کشور بررسی شود. در ادامه به پیگیری روند خروج بازار باتری از حالت تک قطبی صبا باتری می‌پردازیم.